واژه‌گاه

در این عنوان 14 فرهنگ معاصرعربی ـ فارسی معرفی خواهد شد:

الف: عربی به فارسی

1. فرهنگ معاصر

نویسنده: دکتر آذرتاش آذرنوش

انتشارات: نشر نی

این فرهنگ براساس فرهنگ عربی ـ انگلیسی هانس ور نگاشته شده است، و نویسنده لغات و اصطلاحات بسیاری به فرهنگ هانس ور افزوده است. این فرهنگ به شیوه ریشه‌ای نگاشته شده است و مراجعه‌کننده برای یافتن لغات بایستی ریشه آن لغات را بداند. یکی از مزایای این گونه فرهنگ‌ها این است که مراجعه کننده علاوه بر لغت مورد لغات و اصطلاحاتی که هم ریشه کلمه هستند را نیز می‌یابد و به دایره لغات آنان افزوده می‌شود. 

(برای شروع ترجمه بسیار کاربردی است)

**

2. فرهنگ اصطلاحات معاصر

واژگان سیاسی، مطبوعاتی، اجتماعی به ضمیمه راهنمای جامع واژگان فارسی

مؤلف: نجف‌علی میرزایی

انتشارات: دار الثقلین، فرهنگ معاصر

فرهنگ مذکور از معتبرترین فرهنگ‌ها در زمینه آشنایی با اصطلاحات سیاسی و مطبوعاتی است.

**

3. فرهنگ معاصر 

نویسنده: عبدالنبی قیم

انتشارات: فرهنگ معاصر

این فرهنگ لغت به شیوه الفبایی نوشته است، خواننده برای پیدا کردن یک واژه نیازی به دانستن ریشه لغت ندارد، و دارای واژه‌های جدید فراوان و بسیار مفید است.

**

 4. فرهنگ اصطلاحات روز

نویسندگان: دکتر محمد غفرانی، دکتر مرتضی آیت الله زاده شیرازی

به اهتمام و تنظیم: ابراهیم اقبال

چاپ: مؤسسه انتشارات امیر کبیر

آقای اقبال:

«فرهنگ موجود مجموعه ای سرشار از لغات و اصطلاحات معاصر در زمینه های مطبوعاتی، رسانه های گروهی، علمی، ادبی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، نظامی و... است».

**

5. فرهنگ لغات و اصطلاحات فارسی به عربی معروف

مؤلف: دکتر یحیی معروف

انتشارات: یادواره کتاب

این فرهنگ دارای واژه‌های فراوانی در زمینه ادبیات، هنر، اقتصاد، سیاست، برق، زیست شناسی، اصطلاحات روز روزنامه ها و... است.

این فرهنگ قابل استفاده دانشجویان رشته عربی در مقاطع مختلف خصوصاً در درس هاییی مانند:فن ترجمه، ترجمه از عربی به فارسی و بالعکس، إنشاء، مکالمه، و در رشته الهیات در درس هایی مانند: ترجمه از عربی به فارسی و بالعکس است، علاوه بر آن طلاب حوزه های علمیه و نیز مسافرانی که به کشورهای عربی مسافرت می‌کنند، می‌توانند نیاز خود را بدان برطرف سازند.

**

6. لاروس

مؤلف: دکتر خلیل الجُر

مترجم: دکتر طبیبیان

فرهنگ لاروس را دکتر خلیل الجُرّ گردآوری کرده و در سال ۱۹۷۳ از سوی کتابخانه لاروس به چاپ رسیده است. مرکز کتابخانه لاروس در پاریس قرار دارد و سال های متمادی است که به کار تألیف و انتشار لغت‌نامه های کوچک و بزرگ به زبان فرانسه اشتغال دارد.

فرهنگ لاروس حاوی اصطلاحات علمی، فنی و ادبی است و به تصاویر جانوران و گیاهان و ابزار صنعتی آراسته شده است.

این فرهنگ بر اساس حروف الفبا تنظیم شده است. دکتر سید حمید طبیبیان فرهنگ لاروس را در سال ۱۳۶۲ به زبان فارسی ترجمه کرده است.

این فرهنگ علاوه بر اکثر اصطلاحات معروف علمی، فنی، سیاسی، تجاری ، اقتصادی، صنعتی و حقوقی در بردارنده اصطلاحات ادبی و مشحون از تصاویر جانوران و گیاهان و ابزارها و ماشین آلات است.

**

7. فرهنگ لغات و اصطلاحات اقتصادی ـ بازرگانی 

مؤلف: دکتر محمود میرزایی الحسینی

انتشارات: یادواره کتاب

این فرهنگ بر اساس حروف الفبا تنظیم شده است و یک فرهنگ نسبتاً کامل در زمینه اصطلاحات اقتصادی است.

**

8. فرهنگ اصطلاحات نظامی 

نویسنده: تحسین طبیعت شناس

انتشارات: جهاد دانشگاهی دانشگاه تربیت معلم

این فرهنگ، یک فرهنگ تخصصی در زمینه لغات و اصطلاحات نظامی است، و نویسنده با استفاده از روزنامه و مجلات عربی و هم‌چنین فرهنگ‌های تخصصی عربی ـ انگلیسی، انگلیسی ـ عربی، عربی ـ فرانسه اقدام به گردآوری اصطلاحات نظامی نموده است. شایان ذکر است برای درک و فهمیدن متون نظامی استفاده از این فرهنگ لغت بسیار ضروری است.

ب: معاجم عربی ـ عربی

9. المصطلحات المتداولة فی الصحافة العربیة

مؤلف: محمدرضا عزیزی پور

انتشارات: انتشارات سمت

این کتاب برای آشنایی دانشجویان رشته عربی و الهیات با اصطلاحات مطبوعاتی تدوین گردیه است. هر چند شیوه نگارش آن به صورت فرهنگ لغت نیست، ولی مؤلف تلاش کرده است در این کتاب دانشجو را با اصطلاحات مطبوعاتی و رسانه ای آشنا کند.

کتاب به صورت موضوعی به هفت قسمت تقسیم شده است: 1/ الموضوعات السیاسیة؛ 2/ الموضوعات الإجتماعیة؛ 3/ الموضوعات الثقافیة و العلمیة؛ 4/ الموضوعات الإقتصادیة؛ 5/ الموضوعات العسکریة؛ 6/ الموضوعات الطبیة؛ 7/ الموضوعات الریاضیة.

در پایان کتاب واژه‌نامه‌های اختصاصی در زمینه های هفت گانه (سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و علمی، اقتصادی، نظامی، پزشکی، ورزشی) گرد آمده است.

**

10. المنجد

مؤلف: لوئیس معلوف

المنجد یکی از پر فروش‌ترین فرهنگ های نوین است که بارها تجدید نظر و چاپ شده است. این فرهنگ لغت را لوئیس معلوف که خانواده وی از مسیحیان سرشناس لبنان به شمار می رود، گردآوری کرده است.

این فرهنگ به شیوه ریشه‌ای گردآوری شده است و از معتبرترین فرهنگ‌های عربی به عربی است. این فرهنگ به تصاویر و نقشه‌ها آراسته است و برای نشان دادن ریشه کلمات از رنگ قرمز استفاده شده است.

یکی از ضمایم بسیار جالب این فرهنگ، فرائد الأدب است. در این ضمیمه گنجینه ای از ضرب المثل های عربی گردآوری شده است.

11. منجد الطلاب

مؤلف: فؤاد افرام البستانی

فؤاد افرام البستانی خلاصه ای از فرهنگ المنحد لوئیس معلوف را با اضافه کردن واژه ها واصطلاحات جدید با نام منجد الطلاب به چاپ رساند. المنجد و منجد الطلاب به زبان فارسی ترجمه شده و به صورت فرهنگ دو زبانه در اختیار پژوهشگران فارسی زبان قرار گرفته است.

**

12. المعجم الوسیط 

مؤلفان: الدکتور ابراهیم أنیس، الدکتور عبدالحلیم منتصر، عطیة الصوالحی، محمد خلف الله احمد

این فرهنگ را فرهنگستان زبان عربی قاهره در سال ۱۹۶۰ به کمک کمیته هایی که به این امر اختصاص یافتند، تدوین کرده است.

الوسیط بسیاری از واژه‌ها و اصطلاحات علمی جدید را در بر می گیرد، البته برخی از کلمات عامیانه به ویژه مصری نیز در این فرهنگ آمده است.

امتیاز فرهنگ الوسیط آن است که کلمات مُوَلّد را از محدث و معرّب را از دخیل جدا کرده است. مولّد: کلمه ای است که در عربی کهن استعمال شده و محدث: اکنون در زبان عربی متداول است. مُعرّب: کلمه ای غیر عربی که با زیاد و کم کردن و یا جابه جایی حروف آن، رنگ عربی پیدا کرده و دخیل: کلمه ای است که بدون هیچ دخل و تصرفی وارد زبان عربی شده است.

**

ج: فرهنگ فارسی ـ عربی

13. فرهنگ معاصر فارسی ـ عربی

مؤلف: دکتر عنایت فاتحی نژاد

انتشارات: فرهنگ معاصر

این فرهنگ از جامع ترین فرهنگ های فارسی به عربی است.

مشتمل بر حدود ۱۵ هزار مدخل اصلی و فرعی، اصطلاح، تعبیر و ضرب المثل است 

**

14. فرهنگ فرزان فارسی ـ عربی

مولف: دکتر سید حمید طبیبیان

انتشارات: نشر و پژوهش فرزان

این کتاب دارای آوانگاری واژه های فارسی از کامل ترین فرهنگ های فارسی به عربی است.